Hướng dẫn học sinh phương pháp đọc sách hiệu quả

Nhà văn nổi tiếng thế giới, đại thi hào Nga M.Gorki đã từng nói: “Sách mở rộng ra trước mắt tôi những chân trời mới”. Quả đúng như vậy, mỗi cuốn sách là một kho tàng tri thức mênh mông, vô tận của nhân loại. Chẳng ai có thể phủ nhận tác dụng kỳ diệu của sách, thế nhưng hiện nay, rất nhiều người thờ ơ với sách. Sự phát triển như vũ bão, thần tốc của khoa học công nghệ và Internet khiến cho sách đang dần bị “lãng quên”. Nhiều em học sinh khi được hỏi đã hồn nhiên trả lời chưa từng đọc sách, hoặc không có ấn tượng gì với những cuốn sách hay của nhân loại.
Trước thực trạng đó, với cương vị là một giáo viên chủ nhiệm, một giáo viên giảng dạy bộ môn Ngữ văn trong nhà trường phổ thông, tôi luôn trăn trở về vấn đề làm sao để học sinh có sự yêu thích, hứng thú với sách, đặc biệt là có phương pháp đọc sách hiệu quả để vận dụng những tri thức quý báu từ sách vào trong học tập và cuộc sống. Bên cạnh đó, xuất phát từ nhu cầu đổi mới các tiết sinh hoạt trực tuyến để các giờ sinh hoạt lớp sinh động và bổ ích hơn, tôi đã triển khai chủ đề “Phương pháp đọc sách hiệu quả” tới học sinh lớp mình chủ nhiệm trong các giờ sinh hoạt lớp.
Để buổi sinh hoạt thật sự bổ ích, ý nghĩa, tôi giao nhiệm vụ cho các em học sinh chuẩn bị những nội dung liên quan đến chủ đề đọc sách như: Tác dụng của sách, phương pháp đọc sách hiệu quả; yêu cầu học sinh sưu tầm, giới thiệu những cuốn sách hay phù hợp với lứa tuổi hoặc viết những bài cảm nhận về những cuốn sách hay…Các em học sinh đã rất hứng thú và chuẩn bị chu đáo những nhiệm vụ đã giao. Sau khoảng thời gian hai tuần chuẩn bị, cô và trò đã có buổi thảo luận rất sôi nổi, hấp dẫn vào tiết sinh hoạt lớp chiều thứ 7 ngày 12/12/2021 và sáng thứ 7 ngày 18/12/2021.
     Thuyết trình về tác dụng của sách, các em học sinh của tổ 1 đã xây dựng một video ngắn rất sinh động và khoa học. Các em đặc biệt chú ý đến việc sách có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển và hoàn thiện bản thân. Bởi không chỉ là kho tàng tri thức về tất cả các lĩnh vực từ khoa học tự nhiên đến xã hội, sách còn giúp cho thế giới tinh thần của con người giàu có và phong phú hơn. Kiến thức trong sách như một dòng suối trong trẻo tưới mát những tâm hồn đang dần trở nên trơ lì, chai sạn trong xã hội hiện đại. Sách, đặc biệt là sách văn học, sách tâm lý giúp mỗi bạn trẻ hiểu rõ và quản trị những cảm xúc của bản thân, biết thấu hiểu, yêu thương và đồng cảm hơn với hạnh phúc, nỗi đau của đồng loại. Sách mang đến cho chúng ta những giây phút thư giãn sảng khoái, kích thích trí tưởng tượng, sáng tạo, nâng cao vốn từ vựng, kỹ năng đọc hiểu, viết…
 

Học sinh nhóm 1 thuyết trình về tác dụng của sách  

Giáo viên chia sẻ về tác dụng của sách trong việc nuôi dưỡng cảm xúc, bồi đắp tâm hồn con người

Thực tế hiện nay vẫn đang tồn tại một nghịch lý là có những người đọc rất nhiều sách nhưng việc hiểu sâu kỹ nội dung và vận dụng những kiến thức từ sách vào đời sống lại không hiệu quả. Bàn về vấn đề này, các em học sinh của tổ 2 đã có những tranh luận sôi nổi. Giữa việc đọc sách để lấy “chất” hay lấy “lượng”, em Nguyễn Thị Tuyết Nhung chia sẻ: “Đọc sách không phải chú trọng việc đọc nhiều hay ít, không nên đọc lấy thành tích mà cần đọc có chiều sâu”. Một cuốn sách hay và thật sự bổ ích là khi những kiến thức từ trong sách được vận dụng hiệu quả và phù hợp với thực tiễn. Có nhiều cách để đọc sách hiệu quả nhưng một trong những yếu tố quan trọng nhất là mỗi người cần xác định được mục đích đọc sách của mình. Từ mục đích, ta sẽ chọn được loại sách phù hợp. Trong quá trình đọc sách, trước tiên ta cần có cái nhìn tổng quát về nội dung cuốn sách sau đó mới đi sâu vào đi vào chi tiết. Người đọc có thể sử dụng sơ đồ để tóm tắt ý chính, dùng bút ghi chú, bút đánh dấu để lưu ý những nội dung mình tâm đắc, đặc biệt cần ghi chép lại những kiến thức bổ ích, tổng hợp những vấn đề có thể áp dụng vào hoàn cảnh, công việc của bản thân.

 
Giáo viên chia sẻ về phương pháp đọc sách hiệu quả

Theo lời của thầy giáo Trần Việt Quân – người sáng lập hệ thống trường Tuệ Đức, thì “thầy hiền trí, tủ sách hay và người bạn tốt” được coi là ba báu vật của cuộc đời con người. Lựa chọn được những cuốn sách hay không phải là điều đơn giản, bởi vẫn có những cuốn sách “bẩn”, sách “độc” tràn lan ngoài thị trường. Một trong những câu hỏi được các em học sinh quan tâm nhất trong buổi sinh hoạt là làm thế nào để chọn được những cuốn sách hay, phù hợp với lứa tuổi học sinh nói riêng, tuổi trẻ nói chung. Thật ra chọn được sách hay không khó, bởi trong thời đại công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ như hiện nay, chỉ cần một cú nhấp chuột là chúng ta dễ dàng tìm được những cuốn sách nổi tiếng. Từ kinh nghiệm cá nhân, giáo viên đã giới thiệu một vài tiêu chí để các em học sinh chọn được những cuốn sách phù hợp như: Lựa chọn sách của những tác giả nổi tiếng, chọn những nhà xuất bản uy tín để tránh tình trạng mua phải sách lậu, sách giả; lựa chọn sách theo lĩnh vực mình quan tâm để thu thập được kiến thức một cách nhanh nhất. Nội dung chất lượng, ý nghĩa là yếu tố quan trọng nhất trong một cuốn sách, sau đó thì hình thức diễn đạt, cách trình bày cũng là tiêu chí để đánh giá một cuốn sách hay. Đặc biệt, người đọc phải biết kết hợp giữa đọc, hiểu với hành, bởi nếu không vận dụng vào thực tế, tri thức trong sách mãi chỉ là tri thức chết. Tuổi trẻ có thể đọc sách phát triển bản thân để trang bị cho mình những kĩ năng cần thiết, đọc sách chuyên ngành để tìm hiểu, tích lũy kiến thức về lĩnh vực mình quan tâm, đọc sách tham khảo để bổ trợ cho kiến thức trong nhà trường, đọc sách văn học để bồi đắp tâm hồn…Đọc và cảm nhận về một cuốn sách hay cũng như thường thức một ly rượu vang thơm dịu vậy. Cần phải trải nghiệm qua thời gian, suy ngẫm và trăn trở bằng chính tâm hồn, tình cảm và cuộc đời mình.

 
Học sinh giới thiệu một số cuốn sách hữu ích cho tuổi trẻ

 
Chia sẻ về cách chọn những cuốn sách hay

Với lớp trẻ bây giờ, tình yêu với sách đang nhạt đi, bởi những trang sách dường như không đủ sức hấp dẫn bằng những tin tức giật gân trên internet hay những trò chơi, video và các trào lưu trên mạng xã hội…Đề các em học sinh nhận ra được giá trị của sách và rèn cho các em thói quen đọc sách là một việc không hề đơn giản. Nhưng nếu không gieo một hạt mầm, sao có thể có những rừng cây xanh tốt? Nếu không thắp lên một ngọn lửa sao xua đi được bóng tối mênh mông? Tôi vẫn luôn tin như vậy và cố gắng khơi lên tình yêu sách với các em qua những giờ học văn, qua những lời chia sẻ về những cuốn sách hay tôi đã từng đọc, qua những buổi sinh hoạt ngắn ngủi nhưng đầy bổ ích như thế. Tôi tin qua các giờ sinh hoạt lớp như vậy sẽ giúp các em học sinh biết yêu sách, biết cách lựa chọn sách và biết đọc sách hiệu quả./.

Người viết: Nguyễn Thị Diệp
Người duyệt: Nguyễn Thị Huệ