Hàm, thủ tục và phương thức gắn với đối tượng trong lập trình Python

Python là ngôn ngữ lập trình hiện nay rất phổ biến, nhưng cũng mới mẻ đối với nhiều học sinh. Trong khuôn khổ bài viết này, tác giả mong muốn chúng ta làm rõ cách hiểu và sử dụng đối với hàm, thủ tục và phương thức của đối tượng.

Trong nhiều ngôn ngữ lập trình bậc cao, chúng ta vẫn thường sử dụng các hàm  và thủ tục có sẵn, hoặc tự xây dựng các hàm và thủ tục mới. Chúng ta vẫn gọi hàm và thủ tục là chương trình con. Hàm và thủ tục được phân biệt như sau:

Thủ tục (Procedure) là chương trình con thực hiện thao tác nhất định và không trả về giá trị qua tên của nó. 

Hàm (Function) là chương trình con thực hiện thao tác nào đó và trả về giá trị qua tên của nó. 

Một số ví dụ về hàm và thủ tục:
- Thủ tục print(<ds kết quả>): đưa ra màn hình <ds kết quả>
- Hàm input(<lời nhắc>): trả về xâu ký tự nhập từ bàn phím sau khi đưa ra màn hình lời nhắc (có thể không có).
- Hàm int(s): trả về giá trị số nguyên của xâu số s.
- Hàm float(s): trả về giá trị số thực của xâu số s.

 

Một số hàm không tích hợp sẵn mà nó có trong các thư viện, khi sử dụng ta cần khai báo thư viện đó, chẳng hạn hàm sqrt(n) trả về giá trị căn bậc 2 của n trong thư viện Math.

Về phương thức (Method): Khi làm việc với các đối tượng như xâu ký tự hay danh sách, chúng ta có các phương thức gắn với chúng. Các phương thức này có thể thực hiện thao tác nhất định (giống thủ tục) hoặc trả về giá trị (giống như hàm). Phương thức sort() sắp xếp các phần tử của danh sách (list) từ nhỏ đến lớn. Phương thức upper() trả về dạng chữ hoa xâu ký tự (không làm thay đổi giá trị của xâu ký tự ban đầu)....

Chúng ta cũng có các hàm có tham số là xâu ký tự, danh sách như hàm len cho biết độ dài, số phần tử của xâu, của danh sách.

Như vậy bên cạnh việc sử dụng hàm và thủ tục đã quen thuộc: Lời gọi thủ tục tạo thành một câu lệnh; lời gọi hàm là một phần của câu lệnh, nó đóng vai trò là một giá trị. Chúng ta còn biết đến các phương thức gắn với đối tượng (về mặt ý nghĩa có thể giống hàm hoặc thủ tục) nhưng khi gọi chúng ta cần viết theo cấu trúc <tên đối tượng>.<phương thức>. Thêm nữa, có những hàm không tích hợp sẵn mà chứa trong các thư viện, khi đó ngoài việc khai báo thư viện (import) chúng ta gọi hàm cũng theo cấu trúc <thư viện>.<hàm>.

Người viết: Ngô Thị Nhàn
Duyệt: DangNguyen